Aktualności

W związku z coraz większą intensywnością szczepień na COVID-19, a także możliwością zarejestrowania się na szczepienie przez kolejne grupy zawodowe lub wiekowe zgodnie z ustalonym harmonogramem szczepień istnieje ryzyko, iż termin szczepienia zostanie ustalony dla pracownika w jego godzinach pracy. W takiej sytuacji niejednokrotnie może rodzić się pytanie czy pracodawca ma prawny obowiązek do udzielenia pracownikowi dnia wolnego na szczepienie, a jeśli tak to w jakim rozmiarze? Z perspektywy interesów pracownika istotne jest natomiast rozwiązanie sytuacji, w której pracodawca odmawia mu dnia wolnego na szczepienie.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż aktualnie obowiązujące przepisy prawne nie nakładają na pracodawcę obowiązku udzielenia dnia wolnego dla pracownika w związku ze szczepieniem na Covid-19. Wynika to z tego, iż w narodowym programie szczepień przewidziano pełną dobrowolność w podjęciu decyzji o zaszczepieniu się w tym zakresie. Co prawda pracodawca obowiązany jest do  zwolnienia od pracy pracownika na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych na podstawie § 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Należy jednak raz jeszcze podkreślić, że szczepienie na Covid-19 nie jest objęte tą regulacją.

Pracodawca pomimo braku nałożonego na niego obowiązku może jednak samodzielnie zdecydować o przyznaniu dnia wolnego lub określonej części dnia dla pracownika w związku z jego szczepieniem na podstawie art. 18 § 1 Kodeksu pracy. Uprawnienie to może zostać zagwarantowane np. w wewnątrzzakładowych regulacjach. W trakcie ich sporządzania należy zwrócić szczególną uwagę na ilość przyznanych dni wolnych od pracy (jeden w dniu szczepienia, czy też jeszcze jeden dodatkowy dzień po szczepieniu w przypadku wystąpienia powikłań np. gorączki, czy bólu ramienia), sposobie potwierdzenia wykonania szczepienia (np. specjalnie do tego przygotowane zaświadczenie). Należy ponadto wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia sytuacji, w której okaże się, iż termin szczepienia ustalony na dany dzień zostanie odwołany (przygotowanie usprawiedliwienia na tę okoliczność).

Pracownicy w przypadku przyznania im wskazanego dodatkowego uprawnienia powinni zostać właściwie poinformowani o tym fakcie przez swojego pracodawcę. Nastąpić to powinno w sposób zwyczajowo przyjęty w danym zakładzie pracy. Najczęściej komunikat ten znajdzie się w regulaminie danego zakładu, bądź pracownicy uzyskają taką informację w drodze mailowej.

Za przyznaniem przez pracodawcę dnia wolnego na szczepienie przeciwko Covid-19 przemawia wiele argumentów. Po pierwsze należy zwrócić uwagę na realizację prewencyjnych działań przez pracodawcę - ochrony życia oraz zdrowia własnych pracowników. Działania te dodatkowo można zaliczyć jako dbanie o powszechne dobro wspólne społeczeństwa. Natomiast z perspektywy samego pracownika istotne znaczenie ma fakt, iż udzielenie dodatkowego dnia wolnego na szczepienie nie powoduje utraty przez niego urlopu wypoczynkowego.

Co jednak, gdy pracodawca odmówi pracownikowi przyznania dnia wolnego na szczepienie? Otóż w takiej sytuacji pracownik może skorzystać w szczególności z wniosku o udzielenie zwolnienia w celu załatwienia osobistych spraw (tzw. wyjście prywatne, które nie musi być uzasadniane). W tej sytuacji pracownik będzie jednak musiał odpracować zwolnienie, gdyż godziny obejmujące wyjście prywatne nie są wliczane do czasu pracy i nie przysługuje za nie wynagrodzenie. Ponadto przysługuje  mu prawo złożenia wniosku o urlopu wypoczynkowy lub urlopu na żądanie. Należy jednak zwrócić uwagę, że we wskazanych przypadkach wymagana jest zgoda pracodawcy.

Badając jednakże problematykę związaną z przyznaniem dnia wolnego na szczepienie przeciw COVID-19 zauważyć można słuszny trend, w którym coraz więcej pracodawców dbając o zdrowie swoich pracowników oraz prawidłowe funkcjonowanie firmy udziela im dodatkowych uprawnień związanych ze szczepieniem.

Autor:

Michał Kaleta- asystent adwokata, Kancelaria Adwokacka Adwokat Rafał Machecki

Rafał Machecki- adwokat, Kancelaria Adwokacka Adwokat Rafał Machecki